Załadunek, rozładunek, magazynowanie czy wysyłka – to podstawowe procesy realizowane przez centra logistyczne. Ich rola w łańcuchach dostaw jest nieoceniona, bo przyczynia się do zachowania płynności i optymalizacji kosztów związanych z logistyką. Oczywiście centra te nie są jednorodne – wyróżnia się wiele rodzajów tego typu obiektów, które są dopasowane do warunków lokalizacyjnych czy potrzeb firm. Poznaj odpowiedź, czym są centra logistyczne i jakie spełniają role w transporcie!
Co to są centra logistyczne?
Aby zrozumieć definicję centrów logistycznych, trzeba wiedzieć, czym jest sama logistyka. To proces obejmujący planowanie, kontrolowanie i realizowanie przepływu towarów oraz informacji w celu dostarczenia ich od wytwórcy do klienta. Natomiast centra logistyczne to miejsca fizyczne, przestrzenie wyposażone w środki niezbędne do realizacji usług logistycznych oraz pomocniczych. Taki obiekt ma wszystko, by przeprowadzić każdy z elementów procesu logistycznego wraz z dodatkowymi usługami wymaganymi przez klienta.
W praktyce centra logistyczne są przede wszystkim ogromnymi obiektami, w których znajduje się miejsce na:
- terminale kontenerowe;
- magazyny i place do składowania;
- powierzchnie dla pracowników biurowych;
- infrastrukturę dla usług dodatkowych;
- systemy komunikacyjno-informatyczne;
- zarząd zakładu.
Jakie są rodzaje centrów logistycznych?
Rozróżnienie centrów logistycznych następuje na podstawie kryteriów podziału. Rodzaje centrów logistycznych mogą być zdefiniowane np. na podstawie jednorodności oraz przez wzgląd na obszar oddziaływania.
W pierwszym przypadku logistyka magazynowa i pozostałe usługi logistyczne są realizowane w centrach jednoczłonowych lub wieloczłonowych. Te pierwsze są zlokalizowane w jednej lokalizacji i mogą składać się z kilku obiektów położonych np. bardzo blisko siebie. Z kolei centra logistyczne wieloczłonowe nie są ze sobą związane jedną lokalizacją. Ich podział ma związek z oddzieleniem zadań, które jednak są synchronizowane ze sobą dla zapewnienia płynności.
W drugim przypadku rodzaje centrów logistycznych można podzielić na obszar ich oddziaływania, a co za tym idzie wielkość. Są to zazwyczaj 3 różne typy:
- Lokalne – najmniejsze z centrów logistycznych, które są jednocześnie ostatnim ogniwem w łańcuchach dostaw. Takie centra są najczęściej spotykane, ponieważ obszar ich oddziaływania nie przekracza 10 km.
- Regionalne – nieco większe obiekty, które zaopatrują obszar o wielkości do 80 km.
Globalne – to największe ze wszystkich centrów. Mogą obsługiwać obszar do 800 km.
Jakie funkcje spełniają centra logistyczne?
Obszar działania centrów logistycznych jest ogromny i w dużej mierze wykracza poza tematykę stricte logistyczną. Dlaczego? Ponieważ musi oferować usługi kompleksowe dla maksymalnego wsparcia wszystkich osób, które realizują swoje zadania w ramach swoich obowiązków. Dlatego najczęściej wyróżnia się 3 grupy funkcji, jakie spełniają takie centra. Są to funkcje:
- Logistyczne – w ich skład wchodzi magazynowanie, obsługa zamówień, transport, zarządzanie zapasami.
- Pomocnicze – spedycja, obsługa celna, zarządzanie informacjami, systemy informatyczne, promocja.
Dodatkowe – obsługa i naprawa maszyn oraz urządzeń, dostawy paliw, sprzedaż materiałów eksploatacyjnych, zaplecze gastronomiczne, hotelarskie, bankowe, komunikacyjne.
Funkcje logistyczne i ich charakterystyka
Zajrzyjmy nieco głębiej w centra logistyczne pod kątem ich funkcji logistycznej. Jak realizowane są poszczególne procesy? Magazynowanie polega na przechowywaniu towarów w warunkach zgodnych z ich charakterem. Kluczowe znaczenie ma spełnienie wymogów termicznych oraz wilgotności – niektóre przesyłki wymagają ujemnych temperatur, inne suchego powietrza. Usługi logistyczne związane z magazynowaniem są ściśle związane z klasyfikowaniem, znakowaniem, rozmieszczaniem wg strategii i monitorowaniem towarów.
Centra logistyczne spełniają omawiana funkcję również w kontekście kompletacji zamówień, pakowania i etykietowania. W obrębie centrum logistycznego realizuje się zbieranie produktów z różnych lokalizacji magazynowych zgodnie z zamówieniem złożonym przez klienta. Procesy pakowania i etykietowania wspierane są przez systemy automatyzujące, które ułatwiają dopasowanie przesyłek do wymogów transportowych oraz oczekiwań odbiorcy.
Funkcje pomocnicze centrów logistycznych
Kompleksowe centrum logistyczne nie może się obyć bez zaawansowanych funkcji pomocniczych. Ich zadaniem jest usprawnienie zarządzania informacjami, dokumentacją oraz procesami decyzyjnymi. Centra logistyczne wykorzystują funkcje pomocnicze do wsparcia głównych operacji logistycznych, mimo że nie biorą bezpośredniego udziału w przemieszczaniu towarów.
Warto zwrócić uwagę na znaczenie planowania zamówień i zarządzania danymi. Logistyczne centrum usługowe wykorzystuje zaawansowane systemy informatyczne w postaci zintegrowanych systemów API oraz WMS, by otrzymywać dane o zamówieniach, stanach magazynowych i czasie dostaw w czasie rzeczywistym. Informacje te są w kolejnych etapach analizowane tak, by przewidywać zapotrzebowanie, realizować harmonogramy operacji i zapewniać w ten sposób ciągłość zamówień.
Funkcje dodatkowe i omówienie ich znaczenia
Najlepsze centra logistyczne wykorzystują funkcje dodatkowe wykraczające poza klasyczne działania logistyczne. Ich znaczenie jest jednak ogromne zwłaszcza pod kątem zapewnienia kompleksowej oferty i zwiększenia znaczenia centrum logistycznego jako operatora. Wzmacniają pozycję rynkową i wspierają podmioty gospodarcze, które oczekują ulokowaniu jak największej ilości usług logistycznych w jednym miejscu.
Oprócz klasycznych usług związanych z zarządzaniem i naprawą floty centra logistyczne w pewnym stopniu nadal stawiają na lokalne usługi administracyjne. Zespoły handlowe, spedytorzy i kontrolerzy jakości często pracują „na miejscu”, by niwelować ograniczenia związane z pracą zdalną.
Centrum logistyczne a centra magazynowe i magazyny logistyczne. Czy są tym samym?
Oczywiście są to różne pojęcia, które jedynie brzmią podobnie. Centra magazynowe to obiekty fizyczne przestrzenne, które są wyposażone w niezbędną infrastrukturę do składowania i przemieszczania towarów. Można powiedzieć, że są częścią centrów logistycznych, poszczególnym ich elementem. Ich funkcje wychodzą poza tradycyjne magazyny, a obejmują również sortowanie, pakowanie, wysyłkę i administrowanie zapasów.
Natomiast magazyny logistyczne to nieco węższe pojęcie. Można powiedzieć, że stanowią przestrzeń do przechowywania surowców i towarów. Obsługa takiego obiektu może realizować pewne dodatkowe procesy np. pakowanie czy wysyłkę. Jednak poszczególne zadania są zwykle zawężone do usług magazynowych.
Lokalizacja centrum logistycznego a jej wpływ na efektywność łańcucha dostaw
Bez względu na ilość i jakość dróg lokalizacja centrów logistycznych jest jednym z najważniejszych czynników podnoszących sprawność, niezawodność i optymalizujących koszty operacji logistycznych. W jaki sposób położenie centrum transportu towarowego wpływa na ww. czynniki?
Strategiczne położenie a czas i koszty dostaw
Centra logistyczne usytuowane w dogodnych lokalizacjach przyczyniają się do skrócenia czasu realizacji zamówień – odbiorcy (podmioty gospodarcze) mają dziś coraz wyższe wymagania związane z szybkością i jakością dostawy. Gdy regionalne centrum logistyczne położone jest w pobliżu autostrad, dróg ekspresowych czy terminali intermodalnych, łatwiej o ograniczenie kosztów transportu, czasu przewozu i zmniejszenie pustych przebiegów.
Widać to również, gdy weźmie się pod uwagę miejskie centra logistyczne. Umiejscowienie ich w dużych aglomeracjach blisko odbiorców pozwala na błyskawiczną realizację usługi dystrybucyjnej w ramach logistyki ostatniej mili.
Zasięg oddziaływania i elastyczność operacyjna
Lokalizacja centrów logistycznych wpływa na zasięg oddziaływania. Lokalne centrum logistyczne usytuowane w samym środku regionu dystrybucyjnego zwiększa skuteczność świadczenia usług dystrybucyjnych i ułatwia wydawanie towarów bez konieczności angażowania dodatkowych magazynów pośrednich.
Z kolei centra logistyczne z międzynarodowym zakresem obsługi lokalizuje się przy granicy państwa lub w pobliżu dużego węzła eksportowego. Takie centra logistyczne działają często jako obiekt przestrzennie funkcjonalny wraz z infrastrukturą wspierającą, taką jak place składowe czy rozwinięta obsługa celna.
Bez wątpienia centra logistyczne to niezastąpione obiekty zapewniające płynność w dostarczaniu produktów do klientów. Ich znaczenie na rynku światowym i lokalnym nadal będzie kluczowe.
