Międzynarodowe przewozy transportowe często opierają się na tzw. kabotażu. Dzięki skorzystaniu z tego prawa obowiązującego w krajach UE i EFTA przewoźnik nie traci czasu ani środków na puste przebiegi. Czym jest kabotaż w transporcie i jakie funkcje spełnia? Rozwijamy to zagadnienie w poniższym artykule!
Definicja kabotażu i zasady jego organizowania
Słowo „kabotaż” wzięło się od włoskiego żeglarza Cabota, który odbywał dosyć specyficzne podróże morskie od jednego portu do drugiego po linii brzegowej określonego kraju. Dzisiaj kabotaż występuje najczęściej w transporcie i określa się nim przewóz towaru w kraju innym, niż zarejestrowana jest firma wykonująca usługę. Prawo kabotażu ułatwia prowadzenie działalności przewozowej na trasach międzynarodowych, zwiększając konkurencyjność na rynku i usprawniając przepływ towarów.
Oczywiście kabotaż ograniczony jest pewnymi obostrzeniami. Mowa przede wszystkim o czasie, jaki jest dostępny dla zagranicznych firm transportowych, które wykonują przewóz towarów. Oto kilka zasad:
- Częściowe lub pełne rozładowanie pojazdu. Jeśli transport kabotażowy realizowany jest w kraju rozładunku, pojazd nie musi być pusty całkowicie. Jeżeli jednak przewoźnik wykonuje transport w innym państwie członkowskim, musi wjechać do niego zestawem z pustą strefą załadunkową.
- Ograniczenie czasowe. Firma może wykonać maksymalnie 3 dostawy w ciągu 7 dni w kraju rozładunku towaru wwożonego. W przypadku innego kraju członkowskiego możliwe jest wykonanie tylko jednego transportu kabotażowego.
- Ten sam pojazd. Kabotaż musi być realizowany tym samym pojazdem, który wykonał transport międzynarodowy. Przewoźnik nie może zmieniać pojazdu na inny po wjeździe do kraju przyjmującego.
- Dokumentacja. Przewoźnik musi posiadać odpowiednie dokumenty, takie jak międzynarodowy list przewozowy CMR oraz faktury za wykonane przewozy kabotażowe.
- Posiadanie licencji na przewozy międzynarodowe.
Korzyści wynikające z przewozu kabotażowego
Jak wspomnieliśmy na wstępie, kabotaż ma sporo zalet – zarówno pod względem ekonomicznym jak i logistycznym. Korzystają na nim poszczególne firmy realizujące transport towarów, klienci, a także inne gałęzie przemysłu. Pierwszym z wyróżniających się elementów jest optymalizacja kosztów operacyjnych. Polega to na maksymalnym wykorzystaniu czas, możliwości przewozowych, pracy kierowcy oraz potencjału pojazdu. Maksymalne wykorzystanie floty pojazdów w dużej mierze przekłada się na zyski.
A co można powiedzieć o korzyściach po stronie klientów? Kabotaż oznacza większą dostępność usług transportowych oraz potencjalnie niższe koszty przewozów. Przewoźnicy decydujący się na transport kabotażowy mają sporą elastyczność w przyjmowaniu zleceń. Taka strategia prowadzenia transportu przekłada się na zwiększenie konkurencyjności usług transportowych i skrócenia czasu realizacji przewozu. Dla klientów oznacza to płynnie funkcjonujący łańcuch dostaw przekładający się na satysfakcję końcowego odbiorcy.
Warto również poruszyć kwestię jednolitego rynku logistycznego w krajach członkowskich UE i EFTA. Kabotaż wpływa na rozwój handlu międzynarodowego i wymianę gospodarczą między państwami. Integracja przez kabotaż w transporcie sprzyja lepszemu wykorzystaniu infrastruktury drogowej. W efekcie system logistyczny działa efektywniej z korzyścią dla każdego uczestnika.
Regulacje prawne dotyczące kabotażu w transporcie drogowym
Kraje członkowskie UE i EFTA opierają prawo kabotażu na wspólnych ustaleniach. Nie przeszkadza to jednak w definiowaniu indywidualnych regulacji i sankcji krajowych, które obowiązują firmy transportowe. Najważniejszym dokumentem zapewniającym przepisy w kwestii przewozu kabotażowego jest Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1072/2009. Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia, przewoźnik zarejestrowany w jednym z krajów członkowskich UE może realizować przewozy kabotażowe w innym kraju członkowskim, pod warunkiem spełnienia warunków, które opisaliśmy na początku artykułu.
Wymieńmy jednak kilka wariantów kar, które obowiązują w danych krajach członkowskich. To jednocześnie te państwa, które są najchętniej wybierane przez polskich przewoźników. We Francji za naruszenie przepisów kabotażowych przewoźnicy mogą zostać ukarani grzywną do 15 tysięcy euro. W przypadku poważnych naruszeń, pojazd może zostać unieruchomiony, a przewoźnik może stracić licencję na wykonywanie przewozów międzynarodowych.
W Niemczech kary za nieprzestrzeganie przepisów kabotażowych obejmują grzywny do 5 tysięcy euro dla przewoźników i do 20 tysięcy euro dla zleceniodawców. Podobnie jak we Francji, w przypadku poważnych naruszeń, przewoźnik może stracić licencję.
Najczęstsze wyzwania i formy ich unikania w transporcie kabotażowym
Kabotaż ma ogromne korzyści ekonomiczne dla firm, jednak korzystanie z niego w pełni nie należy do najłatwiejszych. Dlaczego? Wszystko przez możliwość zmiany przepisów dla przewoźników kabotażowych. Dla przykładu we Francji, kraju o przepisach kabotażowych uznawanych za jedne z najsurowszych w Europie, firmy transportowe muszą zgłaszać swoich kierowców do systemu SIPSI, który monitoruje warunki pracy i wynagrodzenie kierowców zgodnie z francuskim prawem pracy. Podobna sytuacja jest w Niemczech, gdzie przepisy wymagają, aby przewoźnicy mieli przy sobie pełną dokumentację, w tym listy przewozowe CMR oraz dokumenty potwierdzające realizację operacji kabotażowych. Sprawdzany jest też rygorystycznie czas pracy kierowcy i warunki, w jakich wykonuje swoje czynności służbowe.
Jak unikać trudności w przewozie kabotażowym? Kluczowe znaczenie ma dokładne poznanie wymagań prawnych, licencyjnych i przygotowanie się na kontrole drogowe. Transport kabotażowy jest szczególnie obwarowany sankcjami ze strony lokalnych władz, dlatego każdy detal pojazdu powinien być w pełni zgodny z przepisami. Podobnie ma się rzecz z merytoryczną wiedzą kierowcy.
Jak skutecznie zorganizować transport kabotażowy?
W grę wchodzi precyzyjne przygotowanie przewozu, dokumentacji i maksymalna optymalizacja dostępnych opcji transportu. Chodzi tu przede wszystkim o:
- Przygotowanie wymaganych licencji;
- Poznanie lokalnych regulacji;
- Spełnienie warunków międzynarodowych dla transportu kabotażowego;
- Przestrzeganie limitów ilościowych i czasowych;
- Przygotowanie dokumentacji;
- Monitorowanie czasu i warunków pracy kierowców.
Jak możesz zrealizować wszystkie te kroki? Przed rozpoczęciem operacji kabotażowej ważne jest przeanalizowanie tras i możliwości ładunkowych. Trzeba określić, które przewozy będą najbardziej efektywne pod względem kosztów i czasu. Ważne jest też wzięcie pod uwagę koordynacji operacji międzynarodowych z kabotażowymi. Mowa o zachowaniu kolejności, ograniczeniach dotyczących wagi zestawu czy wymiaru pojazdów w danych krajach. Jedną z najistotniejszych kwestii jest optymalizacja miejsc i czasu rozładunku oraz załadunku, by zminimalizować podróż „na pusto”. Najlepszym sposobem jest znalezienie zlecenia w firmie, do której został dostarczony ładunek lub w sąsiedniej lokalizacji.
Wnioski na temat transportu kabotażowego
Kabotaż niesie za sobą spore korzyści, ale obłożony jest też sporymi wymaganiami. Dlatego zlecenie przewozu kabotażowego należy zlecić firmie, która doskonale opanowała tę wymagającą formę transportu towarów!
