Ludzie i towary przemieszczają się każdego dnia w różnych celach i kierunkach. Tak ważna dziedzina życia, jak transport wymaga sprecyzowanych regulacji prawnych. Zbiór zasad i przepisów dotyczących transportu, zarówno drogowego, morskiego, jak i lotniczego, określany jest prawem transportowym. Co dokładnie kryje się pod tym pojęciem?
Prawo transportowe – jak je zdefiniować?
Prawo transportowe to dział prawa, który zbiorczo obejmuje wszelkie przepisy związane z przemieszczaniem się osób, a także przewożeniem przez nich dóbr. Ponadto polskie prawo transportowe określa zasady:
- organizacji i wykonywania transportu,
- poruszania się po drogach,
- opłat związanych z transportem,
- prowadzenia Krajowego Rejestru Elektronicznego Przedsiębiorców Transportu Drogowego (KREPTD),
- funkcjonowania Inspekcji Transportu Drogowego,
- odpowiedzialności karnej za naruszenie obowiązków lub warunków przewozu,
- ochrony praw pasażerów.
Źródła prawa transportowego
W polskim prawodawstwie nie ma jednego aktu prawnego, który w sposób kompletny regulowałby każdą gałąź transportu. Do najważniejszych źródeł krajowego prawa transportowego należy zaliczyć:
- Ustawę prawo przewozowe z dnia 15 listopada 1984 r.
- Ustawę prawo o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001 r.
- Ustawę kodeks morski z dnia 18 września 2001 r.
- Ustawę prawo pocztowe z dnia 23 listopada 2012 r.
- Ustawę prawo lotnicze z dnia 3 lipca 2002 r.
Regulacje dotyczące zagadnień z obszaru prawa transportowego znajdują się także w wybranych aktach prawa cywilnego i administracyjnego.
Ustawa o transporcie drogowym – najważniejsze zagadnienia
Wedle ustawy, pojęcie transport drogowy obejmuje zarówno jego krajowy, jak i międzynarodowy wariant. Ponadto do transportu drogowego należy zaliczyć:
- Przejazdy drogowe wykonywane przez przedsiębiorcę pomocniczo w odniesieniu do głównej działalności.
- Działalność z zakresu pośrednictwa przy przewozie osób i towarów.
Ustawa określa zasady funkcjonowania krajowego i międzynarodowego transportu drogowego. W tym kontekście rozumiany jest on jako wykonywanie działalności gospodarczej związanej z przewozem osób lub dóbr pojazdami samochodowymi. Co ważne, w przypadku transportu krajowego, środki transportu muszą być zarejestrowane w Polsce. Ponadto miejsce rozpoczęcia, trwania i zakończenia przejazdu musi znajdować się na terytorium RP. Międzynarodowy transport drogowy odbywa się natomiast z przekroczeniem granicy Polski.
Przepisy dotyczące krajowego transportu drogowego
W celu podjęcia i wykonywania czynności z zakresu transportu drogowego należy uzyskać stosowne zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Dokument wydawany jest na czas nieoznaczony, a zasady jego uzyskania określa rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009.
Organem odpowiedzialnym za udzielenie, odmowę udzielenia, zmianę, zawieszenie lub cofnięcie zezwolenia jest starosta właściwy dla miejsca siedziby przedsiębiorcy. Wyjątek stanowi sytuacja, w której przedsiębiorca ubiega się o licencję wspólnotową, a nie występował z wnioskiem o wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika. W takim przypadku organem właściwym jest Główny Inspektor Transportu Drogowego. Wniosek o zezwolenie powinien być złożony w formie papierowej lub elektronicznej.
Przepisy dotyczące międzynarodowego transportu drogowego
Aby móc wykonywać usługi w ramach transportu międzynarodowego należy posiadać odpowiednią licencję wspólnotową. Co ważne, warunkiem do jej uzyskania jest posiadanie ważnego zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Organem, który zajmuje się udzielaniem, cofnięciem, odmową udzielenia i zmianami licencji, jest Główny Inspektor Transportu Drogowego.
Warunki i zasady wykonywania transportu międzynarodowego są określone w wielu aktach prawa międzynarodowego. Do najważniejszych z nich należą:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r. – którego brzmienie ustanawia wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. – określające zasady dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych.
- Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego.
- Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z 19 maja 1956 r.
- Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR), sporządzona w Genewie dnia 30 września 1957 r.
Pamiętaj, że znajomość prawa transportowego jest obowiązkiem każdego przedsiębiorcy, który prowadzi działalność związaną z przewozem osób lub towarów. Zapewnienie bezpiecznego i efektywnego transportu to klucz do sukcesu w tej branży!
