Każda forma transportu krajowego i międzynarodowego wymaga odpowiedniej dokumentacji. Prawidłowo wypełniony list przewozowy jest absolutnie niezbędny, aby towar mógł ruszyć w świat i zostać odebrany przez kontrahenta. Z dalszej części tekstu dowiesz się jaką funkcję pełni konosament w transporcie morskim i jakie są jego najważniejsze rodzaje.
Morski list przewozowy – czym jest i kto go wystawia?
Konosament to morski list przewozowy, który stanowi świadectwo załadowania i potwierdzenia odbioru danej przesyłki. Dokument zobowiązuje także przewoźnika do wydania towaru w określonym miejscu docelowym. Konosament może być sporządzony w formie papierowej, jak i elektronicznej.
Morski list przewozowy jest potwierdzeniem stosunku prawnego pomiędzy odbiorcą ładunku, a przewoźnikiem. W transporcie morskim stosowane są przepisy umowy przewozu tylko wtedy, gdy konosament do nich odsyła. Osoba posiadająca konosament zyskuje prawo do swobodnego zarządzania towarem. Morski list przewozowy może być także przedmiotem swobodnej wymiany handlowej. Konosament morski spełnia trzy podstawowe funkcje:
- Stanowi potwierdzenie przyjęcia towaru do przewozu.
- Uprawnia odpowiednie osoby do dysponowania ładunkiem.
- Potwierdza istnienie umowy o przewóz wraz z jej warunkami.
Konosament jest zbywalnym papierem wartościowym. Dokument wystawiany jest na zlecenie załadowcy, odbiorcy lub banku. Istnieje możliwość przeniesienia morskiego listu przewozowego na inne osoby. Takie działanie następuje na drodze cesji praw. W polskim systemie prawnym regulacje dotyczące morskich listów przewozowych zawarte są w Kodeksie Morskim. Ze względu na zróżnicowany charakter i specyfikę przewozów morskich konosamenty przybierają różne formy, w zależności od ich przeznaczenia.
Konosament bezpośredni
Ta forma konosamentu charakteryzuje się tym, że może być łączona z innymi listami przewozowymi (np. na transport towaru innym środkiem transportu). Konosament bezpośredni może być wystawiony w formie imiennej lub na okaziciela.
Konosament na zlecenie
Jest to morski list przewozowy przenoszony na nabywcę w formie żyrowania. W konosamencie na zlecenie powinien znajdować się zapis, który upoważnia daną osobę do przejęcia przesyłki.
Konosament zaklauzulowany
To dokument, który zawiera klauzule restrykcyjne. Najczęściej odnoszą się one do wadliwego stanu ładunku lub nieprawidłowej ilości towaru. Konosament zaklauzulowany, nazywany także brudnym, stanowi swoistą ochronę dla przewoźnika i może obniżyć wartość handlową towaru.
Konosament bezpośredni
Ta forma morskiego listu przewozowego stanowi potwierdzenie przewozu towarów na głównych odcinkach morskich oraz na specjalnie wyznaczonym odcinku dowozowym. Jest on wyznaczony między jednym a drugim portem. Dokument wystawia główny przewoźnik, zazwyczaj oceaniczny.
Konosament czarterowy
Ten rodzaj konosamentu jest niezbędny w przypadku transportu morskiego z wykorzystaniem statków czarterowych. Zapisy znajdujące się w tym dokumencie odnoszą się bezpośrednio do zasad czarterowania. Co ważne, ten dokument nie zawiera praw i obowiązków obydwu stron. Są one zawarte w umowie czarterowej.
Konosament spedytorski
Ta forma konosamentu stosowana jest przez spedytorów, którzy formują kontenery zbiorowe. Na podstawie tego dokumentu spedytor zyskuje uprawnienia przewoźnika umownego. Gdy spedytor otrzymuje od amatora jeden kontener, jego obowiązkiem jest wystawienie wszystkim właścicielom przesyłek drobnicowych osobnych listów przewozowych.
Co powinien zawierać konosament?
Konosament powinien zawierać następujące dane:
- Informację na temat przewoźnika, załadowcy i odbiorcy towaru.
- Oznaczenie i nazwę statku.
- Numer identyfikacyjny ładunku.
- Nazwy portów, w której następuje załadowanie i rozładowanie towarów.l
- Listę towarów.
- Wartość towarów i walutę, w której płatność będzie uiszczona.
- Informację o cechach ładunku.
- Liczbę konosamentów, które zostały wydane dla danego przewozu.
Morski list przewozowy powinien być podpisany przez kapitana statku lub inną uprawnioną osobę, która reprezentuje przewoźnika.
Czym jest kwit sternika?
Kwit sternika to dokument, na którego podstawie możliwe jest stwierdzenie ilości i jakości przyjętego towaru. Kwit wystawiany jest dla załadowcy przez oficera, który nadzoruje załadunek towaru na statek. Jeśli dokument nie zawiera żadnych uwag, nazywany jest kwitem czystym. Wszelkie zastrzeżenia i uwagi zamieszczone w kwicie, powinny zostać poprawione w morskim liście przewozowym.
Kwit sternika jest dokumentem tymczasowym, który stanowi podstawę do sporządzenia konosamentu morskiego. Osoba posiadająca kwit sternika nabywa uprawnienia do otrzymania listu przewozowego. Kwit sternika nie jest dokumentem prawa własności.
Szukasz specjalistów, którzy pomogą Ci zorganizować transport morski? Odezwij się do nas! Z chęcią pomożemy Ci usprawnić procesy logistyczne w Twoim przedsiębiorstwie.
